Türkiye’den Tarihi Adım: Tek Kullanımlık Plastikler İçin Yol Haritası Açıklandı

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Sıfır Atık kapsamında döngüsel ekonomi vizyonuyla hazırlanan Türkiye’nin “Tek Kullanımlık Plastikler, Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler Yol Haritası”nın detaylarını paylaştı. Sosyal medya hesabından açıklama yapan Bakan Kurum, “Sıfır Atık vizyonumuzla tarihi bir adımı daha atıyoruz. Tek kullanımlık plastiklerde kısıtlamaya gidiyor, denizlere ve ekosisteme sahip çıkıyoruz. Sektörü döngüsel ekonomiye yönlendirip ‘tek’ değil sürdürülebilir üretim diyoruz. Depozito Sistemi gibi uygulamalarla destekleyeceğimiz yol haritamız hayırlı olsun” ifadelerini kullandı.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından plastik kirliliğinin azaltılmasına yönelik Cenevre’de düzenlenen Hükümetlerarası Müzakere Komitesi toplantısında Türkiye’nin hazırladığı yol haritası uluslararası kamuoyuna duyuruldu. Yeni yasalaşan İklim Kanunu, Döngüsel Ekonomi Eylem Planı ve Sıfır Atık vizyonu doğrultusunda hazırlanan yol haritası, Cenevre’de takdir topladı.

Bakan Kurum, hazırlanan yol haritasının tek kullanımlık plastiklerde geri dönüşümü yaygınlaştırmayı ve tüketimi azaltmayı hedeflediğini vurguladı. Çalışma kapsamında mikroplastikler dahil olmak üzere deniz çöpü girdilerinin azaltılması ve kıyı ekosistemlerine yönelik baskının hafifletilmesi için somut adımlar belirlendi. Plastik sektöründen başlanarak üretim ve kullanımda kısıtlamalar, çevre dostu alternatiflerin yaygınlaştırılması ve gerekli yasal düzenlemeler yol haritasında yer aldı.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinasyonunda 22 kamu kurumunu kapsayan, 44 eylemden oluşan yol haritası; literatür taramaları, çalıştaylar, kurumsal anketler ve TÜİK verileri dikkate alınarak hazırlandı. Yol haritası kısa, orta ve uzun vadeli eylem planlarını içeriyor.

Kısa vadede (2025-2027) tek kullanımlık plastiklere yönelik mevzuat hazırlanacak, bazı ürünler kısıtlanacak veya yasaklanacak. Gıda ambalajları ve içecek kaplarında tüketimi azaltacak düzenlemeler yapılacak, üreticiler için genişletilmiş sorumluluk modeli hayata geçirilecek. Turizm ve catering sektöründe yeniden kullanılabilir ürünlerin yaygınlaştırılması, kamuoyunda bilinçlendirme kampanyaları yürütülmesi planlanıyor.

Orta vadede (2028-2032) ise ambalaj atıklarının kontrolü AB kriterlerine uyumlu hale getirilecek. PET şişelerin ayrı toplanma oranı önce yüzde 77’ye, ardından yüzde 90’a çıkarılacak. Bazı tek kullanımlık ürünlere etiketleme zorunluluğu getirilecek. Mikroplastik kaynaklarının haritalandırılması, izlenmesi ve denizler için izleme programı geliştirilmesi sağlanacak. Ayrıca kamu kurumları, akademi, özel sektör ve STK’larda mikroplastiklere karşı kurumsal kapasite geliştirilecek.

Uzun vadede (2033 ve sonrası) ise tek kullanımlık plastiklerin yerine yeşil alternatiflerin yaygınlaştırılması hedefleniyor. Döngüsel iş modelleri teşvik edilecek, biyobozunur ve kompostlanabilir ürün testleri uluslararası standartlara uygun hale getirilecek. Mikroboncuk içeren kozmetik ürünlerin yasaklanması için düzenleme yapılacak. Mikroplastiklerin su kirliliği ve atık su arıtma yönetmeliklerine izleme parametresi olarak eklenmesi, ayrıca evsel ve kentsel arıtma çamurlarında mikroplastiklerin izlenmesi sağlanacak.

Türkiye’nin yeni yol haritası, tek kullanımlık plastikler ve mikroplastiklerle mücadelede uzun vadeli stratejik bir yol haritası olarak dikkat çekiyor. Haber: T. ÇAKMAK