Atık Toplayıcı Ailelere Akademik Mercek

Sivas’ta atık toplayıcılığı yaparak yaşamını sürdüren ailelerin sosyal, ekonomik ve kültürel yapıları uluslararası bir akademik çalışmaya konu oldu. Kentin çeşitli noktalarında kümeler halinde yaşayan Türk, Suriyeli ve Roman kökenli atık toplayıcı aileler üzerine yapılan araştırma, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi’nde yayımlandı.

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İletişim Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Meltem Yılmaz Bilecen, İletişim Uzmanı Ahper Nuri Delican ve Eğitim Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Ömer Temizkan tarafından kaleme alınan “Bir İletişim Stratejisi Olarak Gösterişçi Yoksulluk: Sivas İli Atık Toplayıcıları Örneği” başlıklı makalede, ailelerin yoksulluk koşulları, sosyal yardım stratejileri ve dijital medya kullanımı gibi birçok boyut bilimsel çerçevede incelendi.

■ Geleceğe Umut Yok, Yardımlara Bağımlı Bir Yaşam
Araştırmada, atık toplayıcı ailelerin büyük çoğunluğunun geleceğe dair bir hedefi ya da beklentisinin olmadığı, meslek edinme ya da hayat koşullarını iyileştirme yönünde bir çabanın görülmediği vurgulandı. Ailelerin önemli bir kısmının sosyal yardımların kesilmemesi için sigortalı işlerden özellikle kaçındığı; mülkiyetlerini gizledikleri ya da başka isimlere geçirdikleri belirtildi. Bu durumun, “gösterişçi yoksulluk” adı verilen bir stratejinin parçası olduğuna dikkat çekildi.

■ Roman Ailelerde Eğitime İlgi Zayıf
Türk ve Suriyeli ailelerde çocukların eğitimi konusunda daha olumlu bir yaklaşım olduğu saptanırken; Roman ailelerde ise çocukların okulla ilişkisinin zayıf olduğu, sokakta vakit geçirdikleri ve eğitim başarısının düşük seyrettiği ifade edildi. Bu durumun nesiller arası kırılması güç bir kısır döngüye neden olduğu vurgulandı.

■ Sosyal Medya Erkeklerin Egemenliğinde
Araştırmanın dikkat çeken bir diğer sonucu ise dijital dünya ile kurulan ilişkiler oldu. Ailelerin televizyon, cep telefonu ve internete erişimi bulunduğu, ancak dijital alanın daha çok erkeklerin hakimiyetinde olduğu tespit edildi. Kadınların ve kız çocuklarının ise dijital ortamdan bilinçli bir şekilde uzak tutulduğu gözlemlendi. Erkek bireylerin WhatsApp, Facebook, Instagram ve YouTube gibi mecralarda aktif oldukları belirlendi.

■ Yardım Sistemine Bağımlılık Derinleşiyor
Makale, atık toplayıcı ailelerin “gösterişçi yoksulluk” yaklaşımı ile sosyal yardım sistemine daha fazla dahil olmayı hedeflediğini; bu durumun ise kalıcı yoksulluğu ve sosyal dışlanmayı besleyen bir döngüye dönüştüğünü ortaya koydu. Bilimsel çalışma, devlet destekli sosyal yardım politikalarının bu yapısal sorunları göz önünde bulundurarak yeniden ele alınması gerektiğine işaret ediyor.

Bu önemli akademik çalışma, Sivas’ta atık toplayıcı ailelerin yaşadığı sosyoekonomik gerçekliklere ışık tutarken, sosyal politikaların şekillendirilmesinde de önemli bir referans niteliği taşıyor. Haber: H. Yılmaz CANPOLAT